Rodzicielskie wprowadzenie w świat wartości

ks. prof. Adam Skreczko
knowledge

Rodzice są pierwszymi nauczycielami i wychowawcami dziecka. Matka i ojciec – osoby dla dziecka najważniejsze – wprowadzają malucha w obszar, który dla nich samych jest ważny: w swój świat wartości. Dzieci przez obserwację zachowań rodziców i ich reakcji na różne sytuacje przejmują od nich stosunek do otaczającego świata. Aby odnieść sukces w wychowaniu, konieczne jest wytworzenie właściwej więzi między rodzicem a dzieckiem.

W wychowaniu do wartości na szczególną uwagę zasługuje atmosfera wychowawcza domu rodzinnego, która określana jest jako wypadkowa stosunków międzyosobowych w rodzinie, opartych przede wszystkim na naturalnej więzi miłości, łączącej ze sobą rodziców i ich dzieci. Dziecko wychowane w atmosferze miłości i zrozumienia zyskuje postawy, które stanowią późniejszy kierunkowskaz do własnego odniesienia do rozmaitych wartości. Toteż zadaniem każdej rodziny jest tworzenie domu, w którym najważniejsza jest miłość, gdyż ona stanowi fundament prawidłowego rozwoju dziecka.

Wychowanie do wartości będzie tym skuteczniejsze, im bardziej rodzice będą żyć życiem ukształtowanym przez te wartości. Ważne jest jednak, aby było ono przez oboje rodziców przemyślane i jednolite. Wieloznaczny, niespójny przekaz może być bardzo niebezpieczny.

W wychowaniu do wartości doniosłą rolę pełni wzór osobowy. Rodzic jest wzorem osobowym, jeśli realizuje w swym życiu ideał doskonałości, może służyć za przykład i jest godny naśladowania. Aksjologiczne aspekty oddziaływania nośnika wartości wymagają troski, zwłaszcza odnośnie do wartości moralnych, ze względu na ich istotne miejsce w procesie wychowania.

Obecnie zarówno w społeczeństwie, jak i w rodzinach powszechne są opinie wskazujące na brak jednoznacznej, uznawanej hierarchii wartości. Brak wzorów osobowych i autorytetów wychowawczych sprawia, że poprzez zgodę na relatywizm wartości niejako rezygnuje się z własnych możliwości realizowania zadania wychowawczego.

W wychowaniu ku wartościom istotna jest rozmowa, oparta na wzajemnym zaufaniu między rodzicem a dzieckiem. Wprowadzanie w świat wartości winno odbywać się także poprzez wyjaśnianie istotnych dla dziecka kwestii, od wyjaśniania wartości już uznawanych do wartości nowych.

Istotne znaczenie dla wychowania ma właściwa hierarchia wartości u rodzica. Ważne są zarówno wartości najwyższe, jak i podstawowe, bez których pierwsze nie mogłyby istnieć. Wartości podstawowe stanowią bowiem fundament dla wartości wyższych. Wychowanie winno ukazywać świat wartości w ich hierarchicznym usytuowaniu, od podstawowych do najwyższych. Należy dążyć do kształtowania zespołów wartości pozytywnych, z których właściwa wartość będzie mogła być wybrana w wolności, z pełnią szacunku do przedmiotów i godności osób. Późniejsze decyzje i działanie dziecka uzależnione są od jakości i stopnia przypisania wartości. Przyjmowane wartości bowiem implikują określone wewnętrzne   przeżycia, oceny rzeczy i sytuacji, implikują wartościowanie czynów oraz określone motywy i postawy. Dziecko, samo będąc wartością jako osoba, rozpoznaje, stopniowo zaczyna rozumieć, akceptować, wreszcie respektować wartości.

W procesach wychowania, wartości mogą występować różnorako. Jeśli występują w postaci norm postępowania, zadaniem rodziców, jako wzorów osobowych, jest sprawienie, by wartości stały się motywami postępowania. Wartości spełniają bowiem podstawową rolę w powstawaniu przeżyć motywacyjnych, a jednocześnie nadają sens i cel podejmowanym działaniom. Wzór osobowy, uznając zasadność normy, prowadzi do przyjęcia i zrozumienia wartości. Przyjęcie i przeżycie wartości stanowi podstawowy element procesu motywacyjnego, mający znaczenie w podejmowaniu samodzielnych decyzji dziecka. Akceptacja wartości, oparte na niej przekonanie o jej słuszności jest warunkiem przeżycia powinności i dostosowania do niej swego postępowania. To prowadzi do uświadomienia faktu, że człowiek może stanowić o sobie, o swym postępowaniu, może być sprawcą czynów, za które jest odpowiedzialny.

Z ludzi ufnej wiary
Czytaj
Nie wiedziałam, że tata jest naukowcem. Jérôme Lejeune – przyszły francuski święty
Czytaj
Jak Prymas bronił Kościoła
Czytaj
Zobacz więcej

Wykonanie: CzarnyKod